BBL 2008-2009 Sezonu Final Serisi İncelemesi

Final serisinde coaching detayları...
Beko Basketbol Ligi 2008-2009 sezonu play-off final serisinde yaşanan taktik ve teknik detayları Tolga Esenci yorumluyor...

Basketbolseverler tüm seri boyunca iki Euroleague takımına yakışan sertlikte mücadele ve savunmalar izlediler. Fenerbahçe Ülker takımı sezon boyunca yaptığı gibi 3 sn. koridorunu kapatmaya yönelik bir savunma anlayışı benimsedi. 2.10’un üstünde 4 oyuncusu ve Mirsad Türkcan gibi bir yıldıza boyalı alanı emanet eden Sarı Lacivertliler, 3 sayı çizgisinin dışında da Efes kısalarına baskı yaptılar. Marques Green’in topa yaptığı baskı, Efes guardları Ender Arslan ve Kerem Tunçeri’yi oldukça zorladı. Fenerbahçe Ülker’in top çalmaktan çok çemberi korumayı hedefleyen savunma anlayışı özellikle ilk iki maçta Efes Pilsen hücumunun etkinliğini azalttı ve birçok topu 24 sn. içinde kullanmalarına engel oldu.

Efes Pilsen ise rakibinden daha kısa bir takıma sahip olmasının da etkisiyle savunmada çabukluğunu kullanmaya çalışan ve top çalmayı amaçlayarak bir deyişle ‘savunmada hücum eden’bir anlayış benimsedi. Seri boyunca geriye çok iyi koşan Lacivert Beyazlı ekip, rakibinin fast break şanslarını minimize ederken, yarı sahada pas kanallarına yaptığı baskılar ve Fenerbahçe Ülker guardlarını baskılamakla görevlendirdiği Sinan Güler ve Charles Smith’in savunma performansıyla avantaj sağlamaya çalıştı. Pas kanallarına yapılan baskının sonucu olarak Fenerbahçe Ülker’in çok paslı, screenli hücumunun sağlıklı işlemesini zorlaştırdı ve çaldığı toplarla kolay basketler buldu. Serinin en kritik anlarında sahne alan Sinan Güler ve hücum sahasında kendinden bekleneni verememekle eleştirilen Charles Smith’in özellikle Solomon’a yaptığı baskı bu oyuncuyu çokça hata yapmaya zorladı. Fenerbahçe Ülker’in tüm seri boyunca (son maçtaki 8-8’lik eşitlik bir yana bırakılırsa) Efes Pilsen’den daha fazla top kaybı yapmasının en önemli nedenlerinden biri olarak bu baskıyı gösterebiliriz.


1- Efes Pilsen: Yarı Saha Savunma


Savunma sahasında sergilenen başarılı performanslar takımları olağan hücum düzenlerinden çıkarttı. Rakiplerinin set düzenlerine aldığı önlemler her iki takımı da normal sezondan daha fazla Pick’n Roll oynamaya yöneltti. Sezon boyunca set oyunlarının büyük bir bölümünü Pick’n Roll’le sonlandıran FB Ülker buradan özellikle Ömer Aşık ve Semih Erden’le sayı üretirken; Efes Pilsen’de özellikle Kaya Peker’in son maç performansı dikkat topladı.


2- Fenerbahçe Ülker: Pick and Roll


3- Efes Pilsen: Pick and Roll


Final serisi boyunca basketbol kamuoyu tarafından en çok konuşulan şey ise Efes Pilsen’in zaman zaman Shumpert’i uzun gibi oynatarak 4 kısaya dönmesi ve tam sahada yaptığı baskılı savunmaydı.

4 ve 5 numaralı pozisyonlarda rakibine oranla daha dar ve kısa bir rotasyona sahip olan Efes Pilsen, zaman zaman Shumpert’i 4 numarada kullanarak bu oyuncunun Fenerbahçe Ülker uzunlarına karşı olan çabukluk avantajını kullanmaya çalıştı. Özellikle serinin üçüncü ve dördüncü maçında bu tercihten ciddi verim aldılar.


4- Efes Pilsen: Shumpert teke-tek


Efes Pilsen takımı Shumpert’in 4 numaralı pozisyonda oynamasının savunma sahasında yaratbileceği sıkıntıyı ise şu şekilde çözmeye çalıştı:



Yukarıdaki diagramda 4:4 olarak gösterildiği gibi, Shumpert (şekilde X4 olarak gösterilmiştir) Semih Erden (SE) ile teke tek kaldığı zaman ABD’li oyuncu sahanın geniş tarafını (ortayı) kapatarak savunma yapar. SE’nin dip çizgiye doğru dönmesi halinde X5 (genellikle yardım savunmasını çok iyi yapan Kaya Peker) yardıma gelir ve Emir Preldziç’i (EP) savunan X2 Ömer Aşık’ın (ÖA) önüne gelerek ilk kolay pası engeller. Tepe noktasındaki Willie Solomon’un (WS) savunmacısı X1 ise 3 sn. koridoruna gömülerek dışarı çıkacak ilk pasa yetişecek mesafede pozisyon alır.


5- Efes Pilsen: Double Time

Sözkonusu savunma düzeni zaman zaman işe yarasa da Fenerbahçe Ülker serinin kimi dönemlerinde bu eşleşme avantajından yararlanmayı başardı. Ancak Sarı Lacivertli uzun oyuncuların bu avantajı kullandıklarında çıkardıkları faul atışlarını düşük yüzdeyle atmaları Fenerbahçe takımının bu avantajı skor tabelasına yansıtmasına engel oldu:



İstatistiklerde de görüldüğü gibi, kullandığı 5 serbest atışın tümünü sayıya çeviren Oğuz Savaş dışındaki FB Ülker uzunları, % 50’nin altında faul atmışlar.


Efes Pilsen adına 2-0 geride başladıkları final serisini kendi lehlerine çeviren belki de tam sahada ikili sıkıştırmalar (double team) kullanarak yaptıkları baskılı savunma savunma oldu. Lacivert Beyazlı ekip savunmasını tam sahaya taşıyarak kısalık dezavantajını çabukluk avantajına çevirmesinin yanında:

• Çaldıkları toplar sonucu buldukları kolay sayılarla oyunun ritmini ele geçirerek psikolojik avantaj sağladılar.
• Topun ön sahaya geçmesini ve Fenerbahçe Ülker guardlarıyla buluşmasını geciktirerek rakibin hücum süresinden çaldılar ve onları olağan hücum düzenlerinin dışına çıkmaya zorladılar.
• Olağan hücum ritminden çıkan Fenerbahçe’nin yaptığı hatalı şut seçimleriyle topu ele geçirdiler.

6- Efes Pilsen: Press


İki finalist takımın seri boyunca oynadığı hücum setlerinden birer tanesini inceleyelim:

Fenerbahçe Ülker Adam Adama Hücum Seti

Seri ve hatta sezon boyunca çok adam değiştirerek oynayan Fenerbahçe Ülker’in kısa oyuncularına şut attırmak ya da Pick’n Roll oynatmayı amaçlayan bu hücum setini açıklamaya çalışırken şu beşi kullanacağız:

WS: Willie Solomon
ÖO: Ömer Onan
DS: Devın Smith
MT: Mirsad Türkcan
SE: Semih Erden

Beko Basketbol Ligi’nde mücadele eden birçok takım oynadığı ‘flex offense’ hücum sisteminden parçalar içeren bu hücum seti Sarı Lacivertli ekip tarafından seri boyunca sıkça kullanıldı.



Diagram.2) Topu getirerek ilk pası SE’ye aktaran WS çembere cut eder ve köşede bekleyen DS’e screen (rub off pick) yapar. WS’un screeninden faydalanan DS çembere cut eder. SE bu cut’a pas verebilir.


Diagram.3) WS’un yaptığı screenin hemen ardından MT bir down pickle WS’u tepeye çıkarır. Bu arada DS’in karşı köşeye hareketlenirken ÖO forvete yükselir. SE pasını WS’a aktarmaya çalışır. WS bu pası aldığında set Diagram 4’teki haliyele; savunma baskısı nedeniyle alamazsa Diagram 5’teki gibi gelişir.




Diagram.4) Pası WS’a aktaran SE hızla tepe noktasın gelir ve WS ile Pick’n Roll oynar. WS bu Pick’n Roll’ün sonunda kendi atışını kullanabileceği gibi;

• Çembere roll eden SE’e
• Pota altını boşaltmak ve boş bir şut atmak için yükselen MT’a
• Kendilerinden yardım gelmesi halinde ÖO veya DS’e pas verebilir.

Diagram.5) WS, MT’ın screeninden sonra topla buluşamazsa cut’ına devam ederek SE ile hand off oynar ve onu ikinci bir screen olarak kullanır. Diagram 4’te sözkonusu olan pas seçenekleri aynen geçerlidir.


7- Fenerbahçe Ülker: Set


Efes Pilsen Adam Adama Hücum Seti

Ligimizdeki birçok takımın aksine yalnızca uzunlarına değil, kısalarına da pota altına pas vererek onların post up’larından sayı üretmeye çalışan Efes Pilsen, Thornton ve Shumpert gibi post up yapabilen uzunlarına topu vermek için bu seti kullanıyor. Özellikle serinin dördüncu maçında ciddi verim aldıkları bu hücumu anlatmak için:

KT: Kerem Tunçeri
CS: Charles Smith
BT: Bootsy Thornton
KG: Kerem Gönlüm
KP: Kaya Peker
beşini kullanacağız.



Diagram.6) KT, topu getirdikten sonra ilk pası CS’e verir ve çembere cut ederek BT’a bir cross pick yapar. Bu screenin hemen ardından KP ve KG’ün yaptığı double screenden yararlanarak tepe noktasına geri çıkar. Toplu oyuncu CS, post up yapan BT’a ya da tepeye çıkan KT’ye pas verebilir.

Diagram.7) KT tepeye çıkarak topu alır. Bu sırada KT’ye double pick yapan oyunculardan KP pota altına, KG forvete doğru çözülür. KT topu ters tarafa çözülen KG’e çevirir. KG post up yapması halinde topu KP’e indirebilir.




Diagram.8) KP, pas alamaması halinde BT’a bir cross pick daha yapar ve bu pick’in hemen ardından topa döner (roll). KG pası iki oyuncudan birine verir.


8- Efes Pilsen: Set

Final serisi boyunca gösterdikleri mücadeleden ve izlettikleri güzel basketboldan dolayı her iki takıma da teşekkür ediyor; şampiyon Efes Pilsen’i kutluyorum.

Hazırlayan: Tolga Esenci | tesenci@yahoo.com